Günlük Satırlar Yazılar

Hıltan Otu Ne İşe Yarar? Toplumsal Normlar, Cinsiyet Rolleri ve Kültürel Pratikler Üzerine Bir Sosyolojik Bakış Bir toplumu anlamak, sadece o toplumun bireylerine değil, bu bireylerin birbirleriyle ve çevreleriyle olan ilişkilerine de göz atmayı gerektirir. Toplumsal yapılar, kültürel pratikler, normlar ve değerler bu ilişkileri şekillendirirken, toplumun bireyleri de bu yapıları dönüştürme gücüne sahiptir. Bir araştırmacı olarak, bu etkileşimi anlamaya çalışırken bazen göz ardı edilen unsurlardan biri de bitkilerin, bitki kültürlerinin ve doğal kaynakların toplumsal yapılarla olan derin bağlarıdır. Hıltan otu, bu tür bitkilerden biridir ve yalnızca tıbbi ya da pratik bir fayda sunmakla kalmaz, aynı zamanda toplumsal normlar ve cinsiyet…

Hibritleşmek: Edebiyatın Yeni Kimlik Arayışı Edebiyat, bir kelimenin arkasında yatan gücü ortaya çıkararak insan ruhunun en derin noktalarına ulaşabilen bir araçtır. Her kelime, bir dünyanın kapılarını aralar, her cümle, okuyucuyu farklı bir evrene davet eder. Anlatılar, tarih boyunca toplumsal yapıları, bireysel kimlikleri ve kültürel sınırları dönüştürerek varlıklarını sürdüregeldi. Bir edebiyatçı, bu dönüşümün farkında olarak, her yeni kelimeyi, her yeni anlatıyı, dönemin sesini duyurmak adına kullanır. Ancak günümüzde, bu sesler birbirine karışıyor; dilin, kültürlerin, geleneklerin sınırları bulanıklaşıyor. Bu dönüşüm, edebiyatın hibritleşme kavramıyla şekillendiği bir döneme işaret eder. Hibritleşmek Nedir? Hibritleşmek, farklı kültürel, dilsel ve toplumsal unsurların bir araya gelerek yeni, özgün…

Helvacı Kabağı Nerede Yetişir? Edebiyatın Sofrasında Bir Meyvenin Hikâyesi Bir Edebiyatçının Girişi: Kelimelerin Tatlı Yankısı Kelimeler bazen bir meyve gibi olgunlaşır; sabır ister, güneş ister, hikâye ister. Helvacı kabağı da tıpkı kelimeler gibi zamana yayılan bir anlam taşır. Edebiyatçılar için her tat, her bitki, her toprak kokusu bir semboldür. “Helvacı kabağı nerede yetişir?” diye sorulduğunda, bu sorunun cevabı sadece tarımsal bir bilgi değildir; toprağın, emeğin ve anlatının kesiştiği bir metafordur. Bu yazıda helvacı kabağını sadece bir ürün olarak değil, edebiyatın içinden geçen bir motif olarak ele alacağız — çünkü bazen bir kabak, insan ruhunun en derin katmanlarını anlatır. Toprağın Hafızası:…

Prekambriyen Diğer Adı Nedir? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Bir Analiz Doğanın tarihini anlamak, insanlık için her zaman derin bir merak konusu olmuştur. Bu yolculuk, pek çoğumuzun göz önünde bulundurmadığı çok eski zamanlarla başlar. Prekambriyen dönemi de bu tarihsel yolculuğun büyük bir parçasıdır. Peki, Prekambriyen’i tam olarak nasıl tanımlayabiliriz? Ve farklı kültürlerde bu döneme nasıl bir anlam yükleniyor? Şimdi, Prekambriyen’in yalnızca bir bilimsel kavramdan ibaret olmadığını, bunun çok ötesinde kültürel, tarihsel ve toplumsal etkileri olduğunu keşfetmeye başlayalım. Prekambriyen: Tanımı ve Diğer Adı Prekambriyen, Dünya’nın tarihi süreçlerinden biri olup, bilinen 4.5 milyar yıllık gezegenimizin en uzun jeolojik dönemidir. Genellikle, Prekambriyen dönemi üç…

Mesken No Ne Demek? Adreslerin Gizli Kimliği Üzerine Samimi Bir Yolculuk Hiç bir form doldururken “Mesken No” ibaresiyle karşılaşıp “Bu neydi ya?” diye düşündünüz mü? Elektrik aboneliği, su sözleşmesi, nüfus kayıt formu, hatta okul kayıtlarında bile karşımıza çıkan bu küçük ama önemli numara, aslında hayatımızın düzenli akışını mümkün kılan sessiz bir kahraman. Gelin, “Mesken No ne demek?” sorusunun peşinden gidip sadece teknik bir tanımı değil, aynı zamanda adresin, kimliğin ve aidiyetin hikâyesini konuşalım. Mesken No Nedir? Kısa Tanım, Büyük İşlev Mesken No, bir konutun ya da yapının devlet kayıtlarında tanımlanmasını sağlayan benzersiz kimlik numarasıdır. Türkiye’de bu sistem, Adres Kayıt Sistemi…

Psikolojik Bir Mercekten: Güneş Hareketsiz mi? Bir psikolog olarak, insan davranışlarının ardındaki bilişsel kalıpları, duygusal dalgalanmaları ve sosyal etkileşimleri anlamaya çalışırken sık sık fark ettiğim bir gerçek var: Biz insanlar, değişimi çoğu zaman görmezden gelmeyi severiz. Güneş’e baktığımızda da aynı yanılgıya düşeriz. Gökyüzünde her sabah aynı noktadan doğduğunu, aynı şekilde battığını sanırız. Ancak Güneş hareketsiz değildir. Tıpkı insan zihni gibi, o da sürekli bir devinim içindedir. Bu farkındalık, yalnızca fiziksel bir gerçeği değil; insanın psikolojik yapısını da yansıtır. Bilişsel Psikoloji Perspektifinden: Algı, Gerçeklik ve Hareketsizlik Yanılsaması Bilişsel psikoloji, insanın nasıl düşündüğünü, algıladığını ve bilgiyi nasıl işlediğini inceler. Güneş’in hareketsizmiş gibi…

Felsefi Bir Soru: “Gönül Dağı”nda Saz Çalan Kimdir? Bir filozof adımını atarken sorudan başlar: kimlik nedir? Bir sazı eline alıp köy meydanında tınılar üreten kişi yalnızca bir “müzisyen” midir, yoksa o sazla birlikte beliren bir varoluş ifadesidir? “Gönül Dağı saz çalan kim?” sorusu salt bir dizi karakteri saptamaktan ileri gider; ona etik, epistemoloji ve ontoloji mercekleriyle yaklaşarak kimliğin, anlamın ve sahiciliğin sınırlarını tartışabiliriz. Ontoloji: Kimlik, Saz ve Varlık Ontoloji, “neyin vardır?” sorusunu sorar. Bir karakter bağlamında, “saz çalan kim?” sorusu bu karakterin varlığını, kimliğini, eylemini ve dünyayla ilişkisini sorgular. Eğer Gönül Dağı dizisinde bir karakter saz çalıyorsa, onu sadece “karakter…

Kelimelerin En Küçük Ölçüsü: Edebiyatta Anlamın Atomları Bir edebiyatçı için dünya, kelimelerle ölçülür. Bir fizikçi için en küçük ölçü birimi atom ya da Planck uzunluğu olabilir, ancak bir yazar için bu ölçü, bir kelimenin içinde gizlenen duygudur. Her cümle, bir evreni anlatır; her kelime, o evrenin temel parçacığıdır. Kelimelerin gücü, bazen bir romanı sürükler, bazen bir şiiri taşır, bazen de bir suskunluğu anlamlı kılar. Edebiyatın ölçü sistemi, doğanınkinden farklıdır — burada mikroskobik olan, çoğu zaman en derin olandır. En Küçük Ölçü Birimi Nedir? Fizik dünyasında, ölçü birimleri insanın evreni anlama çabasının somutlaşmış halidir. Planck uzunluğu (yaklaşık 1,6×10⁻³⁵ metre), bilinen evrende…

Boşnakça ve Hırvatça Aynı mı? Dillerin Sınırında Edebiyatın Yankısı Kelimeler yalnızca ses değil, bir milletin belleğidir. Her sözcük, bir halkın acılarını, sevinçlerini, umutlarını taşır. Dil, insanın dünyayı kurduğu aynadır; aynı aynaya farklı açılardan bakıldığında, farklı yüzler görünür. Boşnakça ve Hırvatça da böyle iki aynadır: aynı gövdenin dalları, ama her biri kendi göğünü yansıtır. Bu yazıda bu iki dilin birbirine olan yakınlığını yalnızca dilbilimsel değil, edebî ve kültürel bir gözle ele alacağız. Bir Dilin Hikâyesi: Ortak Köklerden Ayrılan Yollar Tarih bize şunu öğretir: hiçbir dil bir günde doğmaz. Boşnakça ve Hırvatça, aslında aynı dil ailesine ait kardeş lehçelerdir. Her ikisi de…

Kapari Hangi Yemeklerde Kullanılır? Akdeniz’in Küçücük Ama Büyük Sırrı Akdeniz mutfaklarının tezgâhına başımı koyup bir malzemenin fısıltısını dinlesem, kaparinin sesi gelir: tuzlu, limonsu, hafif keskin ve her lokmanın dengesini toparlayan küçük bir dokunuş. İlk tanıştığımda “Bu minicik tomurcuk bu kadar etkili olabilir mi?” diye sormuştum. Oluyormuş. Kapari, tabağa girdiği anda sıradanı sarsıyor; yağı kesiyor, tatlılığı hizaya sokuyor, sanki şefin gizli sosunu elimize tutuşturuyor. Hadi bu minik kahramanın izini sürüp nereden geldiğini, bugün nerelerde parladığını ve yarın sofralarımızda neler vadettiğini konuşalım. Kapari nedir, tadın anatomisi ve kökenler Kapari, Capparis spinosa bitkisinin henüz açmamış çiçek tomurcukları (ve bazen de “caper berry” diye…